नाग पंचमी हा सण श्रावण महिन्यात शुक्ल पक्षाच्या पंचमीला साजरा केला जातो. हा
सण सर्पांच्या पूजेचा आहे आणि तो भारतातील विविध भागांमध्ये उत्साहाने साजरा केला
जातो.
नाग पंचमीची परंपरा आणि महत्त्व:
पौराणिक
कथा:
महाभारत:असं म्हणतात की, जनमेजय राजाने नागांचा सर्वनाश करण्यासाठी यज्ञ केला
होता. या यज्ञामुळे सर्पवंश नष्ट होण्याच्या मार्गावर होता. तेव्हा, नाग माता मनसा देवीने
या सर्व प्राण्यांना वाचवण्यासाठी जनमेजय राजाला समजवले आणि त्याचे मन
वळवले. यामुळे नाग पंचमी सणाच्या दिवशी सर्पांची पूजा केली जाते.
समुद्र मंथन:विष्णुच्या
मत्स्यावतारात शेषनागाने पृथ्वीला आपल्या फणावर धारण केले होते. यामुळे
सर्पांना देवतांच्या रूपात मानले जाते.
पूजा
विधी:
नाग पंचमीच्या दिवशी, लोक सर्पांची मूर्ती किंवा प्रतिमा घरात आणून तिची
पूजा करतात.
दूध, लाह्या, गोडधोड पदार्थ आणि फुलांनी सर्पांना अर्पण करतात.
सर्पांना वंदन करून त्यांना अभय दिले जाते.
वैज्ञानिक
दृष्टिकोन:
सर्प पर्यावरणासाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहेत. ते
शेतांमधील उंदीर आणि इतर कीटक नियंत्रणात ठेवतात.
नाग पंचमीच्या निमित्ताने लोकांमध्ये सर्पांविषयी
जागरूकता वाढवली जाते आणि त्यांना मारू नये, अशी शिकवण दिली जाते.
सांस्कृतिक
महत्व:
नाग पंचमीच्या दिवशी, महाराष्ट्रात विविध ठिकाणी विशेषतः वासुकी आणि तक्षक
यांची पूजा केली जाते.
स्त्रिया उपवास धरतात आणि सर्पांची पूजा करून
त्यांच्या कुटुंबाच्या आरोग्यासाठी प्रार्थना करतात.
सणाचे साजरे करण्याचे ठिकाण:
नाग पंचमी सण संपूर्ण भारतात साजरा केला जातो, परंतु महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, आणि ओडिशा येथे
हा सण विशेषतः मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो.
या सणाच्या निमित्ताने सर्पांच्या पूजेच्या माध्यमातून आपण पर्यावरणाच्या
संतुलनासाठी सर्पांचे महत्त्व ओळखूया आणि त्यांचे रक्षण करूया.
रक्षाबंधनची परंपरा आणि महत्त्व
रक्षाबंधन हा सण भारतात अत्यंत महत्त्वाचा आणि लोकप्रिय आहे. हा सण श्रावण महिन्यातील पौर्णिमेला साजरा केला जातो. रक्षाबंधन हा सण बहीण आणि भावाच्या अतूट नात्याचे प्रतीक आहे. या दिवशी बहिणी आपल्या भावाच्या कलाईला राखी बांधून त्याच्या दीर्घायुष्य आणि सुख-समृद्धीसाठी प्रार्थना करतात, तर भाऊ आपल्या बहिणीचे रक्षण करण्याचे वचन देतो. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
पतेती सणाचे महत्त्व
पतेती हा पारसी धर्मियांचा महत्त्वपूर्ण सण आहे. पतेती हा दिवस पारसी नववर्षाच्या एक दिवस आधी येतो आणि त्याला 'नवरोझ' म्हणतात. हा दिवस विशेषतः पारसी धर्माचे अनुयायी साजरा करतात आणि त्यांच्या कॅलेंडरनुसार हा दिवस 'शहेनशाही' कॅलेंडरनुसार येतो. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
9 ऑगस्ट - आंतरराष्ट्रीय आदिवासी दिवस
9ऑगस्ट हा दिवस 'आंतरराष्ट्रीय आदिवासी दिवस' म्हणून साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्र संघाने 1994 साली हा दिवस घोषित केला होता. या दिवसाचा उद्देश जगभरातील आदिवासी समुदायांचे हक्क, संस्कृती, आणि त्यांच्या समस्या यांविषयी जागरूकता वाढवणे आहे. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
नारळी पोर्णिमेची परंपरा आणि महत्त्व
नारळी पोर्णिमा हा सण मुख्यतः महाराष्ट्र, गोवा, आणि कोकण प्रदेशात साजरा केला जातो. हा सण श्रावण महिन्यातील पौर्णिमेला साजरा केला जातो आणि तो समुद्र देवतेच्या पूजेचा आहे. नारळी पोर्णिमा म्हणजेच "कोकणातील रक्षाबंधन" असेही म्हटले जाते, कारण या दिवशी समुद्राला नारळ अर्पण केले जातात.
गोपाळकाला हा सण मुख्यतः महाराष्ट्रात साजरा केला जातो आणि तो श्रीकृष्ण जन्माष्टमीच्या दुसऱ्या दिवशी साजरा केला जातो. गोपाळकाला हा सण श्रीकृष्णाच्या बाललीलांच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो, ज्यात गोपाळकाला (दहीहंडी) हा खेळ प्रमुख असतो. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
श्रीकृष्ण जयंती
श्रीकृष्ण जयंती, ज्याला जन्माष्टमी किंवा गोकुळाष्टमी म्हणूनही ओळखले जाते, हा सण भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्मदिवसाच्या निमित्ताने साजरा केला जातो. हा सण हिंदू धर्मातील अत्यंत पवित्र आणि महत्त्वाचा आहे. श्रीकृष्ण जयंती श्रावण महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या अष्टमीला साजरी केली जाते.
पोळा हा सण महाराष्ट्रातील शेतकरी समाजात मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो. हा सण मुख्यतः बैलांच्या पूजेचा आहे, जो श्रावण महिन्यातील अमावस्येला साजरा केला जातो. बैलांच्या कष्टांचे आणि त्यांच्या शेतकऱ्यांसाठी असलेल्या महत्वाचे आदरपूर्वक स्मरण करण्याचा हा सण आहे. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
श्रीगणेश चतुर्थीची परंपरा आणि महत्त्व
श्रीगणेश चतुर्थी हा सण भारतात मोठ्या उत्साहाने आणि धूमधडाक्यात साजरा केला जातो. हा सण भगवान गणेशाच्या जन्मोत्सवाच्या निमित्ताने साजरा केला जातो. गणेश चतुर्थी भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थीला साजरी केली जाते. भगवान गणेश हे बुद्धी, समृद्धी, आणि शुभारंभाचे दैवत मानले जातात.
ईद-ए-मिलाद, ज्याला 'मिलाद-उन-नबी' किंवा 'मौलिद' म्हणूनही ओळखले जाते, हा सण इस्लाम धर्माच्या संस्थापक आणि शेवटच्या प्रेषित हजरत मोहम्मद (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) यांच्या जन्मदिवसाच्या निमित्ताने साजरा केला जातो. हा सण मुस्लिम धर्मीयांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे आणि त्याचे साजरेकरण वेगवेगळ्या पद्धतीने केले जाते. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
महात्मा गांधी जयंती
महात्मा गांधी जयंती हा सण महात्मा गांधी यांच्या जन्मदिवसाच्या निमित्ताने साजरा केला जातो. हा दिवस 2 ऑक्टोबरला येतो आणि भारतात तसेच जगभरात विविध कार्यक्रमांद्वारे साजरा केला जातो. महात्मा गांधी हे भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामाचे महान नेते होते आणि त्यांच्या अहिंसा व सत्याग्रहाच्या तत्त्वांमुळे ते जगभरात प्रसिद्ध आहेत. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
घटस्थापनेचे महत्त्व आणि विधी
घटस्थापना हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा धार्मिक विधी आहे, जो नवरात्रोत्सवाच्या सुरुवातीस केला जातो. हा विधी शरद नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी म्हणजेच प्रतिपदेला (पहिल्या दिवशी) केला जातो. घटस्थापनेद्वारे देवी दुर्गेचे आवाहन केले जाते आणि तिच्या आशीर्वादाची प्रार्थना केली जाते. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
दसरा –(विजयादशमी) सण
दसरा, ज्याला विजयादशमी म्हणूनही ओळखले जाते, हा हिंदू धर्मातील एक प्रमुख सण आहे. दसरा हा सण विजयाचा प्रतीक मानला जातो, कारण या दिवशी रामाने रावणाचा पराभव केला होता आणि दुर्गा देवीने महिषासुराचा वध केला होता. हा सण भारतभर विविध पद्धतींनी आणि विविध परंपरांनी साजरा केला जातो. अधिक वाचण्यासाठी click करा.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा